Көп жағдайда еңбек тәжірибесінің болуы алғашқы жұмыс орнын іздеудегі шешуші әрі тіпті критикалық сәт болып табылады. Әдетте, университетті бітірген студентте тиісті тәжірибе жоқ, тек әртүрлі қосымша жұмыстар болуы мүмкін.
Стажировка дегеніміз не? Қаржылық-экономикалық журнал Forbes түсіндіргендей, стажировка — бұл кәсіби дағдылар мен білім алуға көмектесетін қысқа мерзімді бастапқы лауазым. Резюмеде стажировканың болуы жұмыс іздеу кезінде ерекшеленуге көмектеседі, ал кейбір компаниялар оқу аяқталғаннан кейін тіпті стажерлерді тұрақты жұмысқа қабылдайды.
Стажировка — бұл алғашқы жұмыс тәжірибесін алу үшін тамаша мүмкіндік. Стажерлер әдетте компаниядағы белгілі бір командамен бірге жұмыс істейді, тәжірибелі мамандардан үйренеді және мамандықтың әртүрлі аспектілерін сынайды. Стажерлер өз жобаларын басқармайды, әдетте, тәлімгер — тәжірибелі қызметкер немесе менеджердің жетекшілігімен шағын тапсырмаларды орындайды.
Стажерге мамандықтың барлық қыр-сырлары ашылмайды, және жас маманға күрделі тапсырмаларды орындау сеніп тапсырылмайды, бірақ процесс барысында жұмыс картинаның жалпы көрінісін көруге мүмкіндік береді. Тәлімгердің тапсырмаларын дербес орындау ғана емес, тәжірибелі мамандардың жұмысын бақылау да маңызды: олардың бір-бірімен қалай әрекеттесетінін, жұмыс тапсырмаларын қандай тәртіппен орындайтынын және қандай құралдарды пайдаланатынын көру.
Жұмыс іздеу сайты Muse мәлімдегендей, стажировка — әр жас маман үшін өте маңызды кезең. Стажер ретінде ол салада жұмыс істеп, лауазым туралы жақсы түсінік алуға мүмкіндік алады.
Стажировканың тағы бір анық емес, бірақ маңызды артықшылығы — не істемейтініңізді түсіну мүмкіндігі. Стажировкалар бірнеше мамандықты сынап көруге мүмкіндік береді, міндеттемелерсіз. Осылайша, сізге ұнайтын жұмысты таба аласыз. Егер олай болмаса, не істегіңіз келмейтінін білесіз.
Стажировкалар барған сайын кең таралғандықтан, жұмыс берушілер резюмеінде оларды көруге үміттенеді. Еңбек тәжірибесі бар кандидаттар тек жоғары білім дипломы барларға қарағанда бәсекеге қабілетті.
Әр стажировканың маңызды сәті — белсенді нетворкинг мүмкіндігі. Жас маман саладағы кәсіби байланыстарды неғұрлым ертерек орнатса, болашақта соғұрлым жеңіл болады.
Журнал Forbes атап өткендей, стажировка кезінде стажер орнатқан байланыстар ұзақ мерзімді перспективада мансап үшін маңызды болуы мүмкін. Стажировка барысында тәлімгерлер мен әріптестерден өз мансап жолы туралы кеңес, ұсыныстар және тіпті жұмысқа орналасу мүмкіндіктері туралы сұрауға болады, олардың кәсіби желілерін пайдаланып.
Тұрақты жұмыс орнына өтініш бергенде, таныс желіңізден кеңес сұрауды ұмытпаңыз. Біреу басқа ұйымдағы жұмыс берушіні білуі мүмкін немесе ұсыныс хатын жаза алады.
Стажировка қанша уақытқа созылады? Әдетте, стажировкалар қысқа мерзімді. Орташа алғанда, олар бірнеше аптадан бірнеше айға дейін созылады. Ұзақ мерзімді ынтымақтастық бір жылға дейін созылуы мүмкін, әсіресе ол күнделікті жұмыс орнына баруды талап етпесе.
Кейде стажировка алу алғашқы жұмыс орнын алу сияқты қиын болуы мүмкін. Дегенмен, компания жаңа қызметкерді қарапайым тапсырмаларды орындауға сеніп тапсырғысы келеді. Журнал Forbes стажировкаға арналған орын табу бойынша бірнеше кеңестер береді:
Сыпайы болыңыз. Потенциалды жұмыс берушімен кездесуден кейін оған электронды хат немесе алғыс жазбасы жіберіңіз. Бұл жақсы әсер қалдыруы мүмкін.
Көп жағдайда стажировкалар ақысыз. Олар бейресми деңгейде өткізіледі және толық жұмыс күнін талап етпейді. Стажер белгілі бір уақытқа жұмыс орнына келеді және бірнеше тапсырманы орындағаннан кейін үйіне қайтады.
Егер сіз университеттің жоғары курсында өндірістік тәжірибеден өтсеңіз немесе волонтерлік жұмыста стажировка жасаған болсаңыз, қандай да бір ақы алуды күтпеңіз. Дегенмен, жауапты бизнес жол жүру немесе тамақтану шығындарын өтеуді ұсынуы мүмкін.
Стажировка қалай төленеді? Қазақстанның еңбек заңнамасында стажировканың нақты анықтамасы жоқ. Дегенмен, стажировканы компаниялар жиі сынақ мерзімі ретінде түсінеді. ҚР Еңбек кодексінің 36-бабына сәйкес, сынақ мерзімі еңбек келісімшартын жасау дегенді білдіреді. Сондықтан, ол минималды жалақыдан төмен төленбеуі тиіс. Сынақ мерзімінің максималды заңды ұзақтығы — 3 ай, басшылар үшін — жарты жыл.
Стажировка алғашқы жұмыс тәжірибесін алуға көмектеседі. Бұл тек біліммен шектелген бәсекелестер арасында ерекшеленуге тиімді мүмкіндік береді. Кейбір жағдайларда стажировка тіпті төленуі мүмкін.