Назарбаевтың күйеу баласына сот процесі басталуы мүмкін бе? Қазақстанның ең бай адамдарының бірі Тимур Құлибаевты не күтіп тұр?
Кулибаев пен әйелі Halyk bank-ты, елдегі ең ірі коммерциялық банкті, бақылауда ұстайды. Ол Алматы, Астана, Атырау, Ақтөбе, Ақтау, Шымкент және Дубайда бір миллион шаршы метрден астам коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру және басқару бойынша «Mercury Properties» компаниясына иелік етеді.
Сонымен қатар, Кулибаевтың екі ондық мұнай өндіруші және мұнай трейдерлік компанияларда үлестері бар.
Бұл мүліктердің барлығы жұбайлар Назарбаевтың билігі кезінде сатып алынған. Дегенмен, алғашқы президент биліктен кеткеннен кейін, Кулибаев сот алдында тұруы мүмкін. Nege Aqsha телеграм-арнасының хабарлауынша, олигархқа Генеральды прокуратураның Активтерді қайтару комитеті талап арыз берді: бұл ақпарат «Судебный кабинет» порталында пайда болғаннан кейін белгілі болды.
Осы жағдай аясында мәжіліс депутаты Ермурат Бапи олигархты қазақстандық мұнайды сату арқылы аса пайда табуда айыптады. Бапи қазақстандық мұнай сатудан түскен кірістің едәуір бөлігі Кулибаевқа тиесілі компанияларға кететінін айтты: олар 200-ден астам, 22 елде тіркелген. Депутаттың айтуынша, олигарх аса пайда табуда, ал Қазақстан бюджеттегі тапшылықты сыртқы қарыздар мен болашақ ұрпақтар қорына арналған қаражатты жұмсау арқылы жапты.
«Баршаға белгілі, қазақстандық мұнай своп-операциялары арқылы ел ішінде бір бағамен, ал шетелде мүлдем басқа [бағамен] сатылады. Айырма офшорларда және шетелдік компаниялардың шоттарында қалады, — деді Ермурат Бапи. — Келіп жеткенде, алғанымен қанағаттану керек. Болашақ ұрпақтарға не болмаса бірдеңе қалдыру қажет!»
Бапи Қазақстанда минералдық ресурстарды экспорттау бойынша Ұлттық оператор құру мәселесі туындағанын атап өтті. Оның пікірінше, осындай оператордың пайда болуымен, Кулибаев сынды жеке тұлғалар мұнайды қайта сату арқылы байи алмайтын болады.
Nege.Aqsha телеграм-арнасының мәліметі бойынша, Кулибаевты Қазақстан мемлекеті кедейлендіруді жоспарлап отырған тұлғалар тізіміне енгізу туралы шешім өткен жылы қабылданған. Осыдан кейін 2024 жылдың көктемінде Тимур Кулибаевтың өкілдері Қазақстанның Генеральды прокуратурасының Активтерді қайтару комитетіне үш талап арыз берді, бірақ олардың бәрі қабылданбады. Сол кезде ведомство олигархтың мемлекетке талап етіп отырған мүлігі туралы ақпарат жариялаудан бас тартты, бұл ақпарат мемлекеттік құпияларға жатады деп мәлімдеді.
Nege.Aqsha-ның мәліметіне сәйкес, 2023 жылдың 13 қазанында активтерді қайтару жөніндегі комиссияның шешімімен Кулибаев құпия олигополия субъектілері тізіміне енгізілді, оның мүліктері мемлекетке қайтарылуы мүмкін.
Сонымен қатар, БАҚ-та Кулибаевтың Қазақстан билігімен қандай да бір сотқа дейінгі келісім жасағаны туралы ақпарат пайда болды: ол мемлекетке шамамен миллиард доллар төлеп, өз «индульгенциясын» және активтерін сақтау мүмкіндігін алады делінеді.
Бұл ақпаратты кейіннен мұнай-газ саласының сарапшысы Олжас Байдильдинов түсіндірді. Оның айтуынша, шын мәнінде, Қазақстан мемлекеті бұрынғы президенттің күйеу баласынан екі есе көп, яғни екі миллиард доллар алды. Бірақ бұл ақпарат ресми түрде ешкіммен расталған жоқ.