Назарбаевтың күйеу баласы сотқа тартылуы мүмкін бе? Қазақстанның ең бай адамдарынан бірі Тимур Құлибаевты не күтіп тұр?

Кулибаев пен оның жұбайы Halyk bank-ті, елдегі ең ірі коммерциялық банкті бақылауда ұстайды. Ол Алматы, Астана, Атырау, Ақтөбе, Ақтау, Шымкент және Дубайда бір миллион шаршы метрден астам коммерциялық жылжымайтын мүлікті жалға беру және басқару бойынша жұмыс істейтін «Mercury Properties» компаниясына иелік етеді.

Сонымен қатар, Кулибаевқа екі ондық мұнай өндіруші және мұнай трейдерлік компанияларында үлестер тиесілі.

Бұл мүлік Назарбаев билігі кезінде жұппен сатып алынған. Алайда, алғашқы президент биліктен кеткеннен кейін, Кулибаев сот алдында жауап беруі мүмкін. Nege Aqsha телеграм-каналының хабарлауынша, олигархқа Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Активтерді қайтару комитеті талап арыз берді: бұл туралы «Судебный кабинет» порталында тиісті ақпарат пайда болғаннан кейін белгілі болды.

Осыған орай, мәжіліс депутаты Ермурат Бапи олигархты Қазақстан мұнайын сату арқылы аса жоғары табыс алуына айыптады. Бапи Қазақстан мұнайын сатудан түскен табыстың едәуір бөлігі Кулибаевқа тиесілі компанияларға кететінін мәлімдеді: олар 200-ден астам, 22 әлем елінде тіркелген. Депутаттың айтуынша, олигарх аса жоғары пайда табады, ал Қазақстан бюджеттегі тапшылықты сыртқы қарыздар мен болашақ ұрпақтар үшін құрылған Ұлттық қордың қаражатынан жамап жатыр.

«Баршаға мәлім, Қазақстан мұнайы своп операциялары бойынша ел ішінде бір бағамен, ал оның шегінен тыс мүлдем басқа [бағамен] сатылады. Айырмашылық офшорларда және шетелдік компаниялардың шоттарында қалады, — деді Ермурат Бапи. — Енді тойып алу, алғанымен қанағаттану уақыты келді. Болашақ ұрпақтарға да бір нәрсе қалдыру қажет!»

Бапи Қазақстанда пайдалы қазбаларды экспорттау бойынша Ұлттық оператор құру мәселесі пісіп-жетілді деп атап өтті. Оның пікірінше, осындай оператордың пайда болуымен, жеке тұлғалар, соның ішінде Кулибаев, мұнайды қайта сату арқылы байи алмайды.

Nege.Aqsha телеграм-каналының мәліметіне сәйкес, Кулибаевты Қазақстан мемлекетінің кедейлендіру мақсатында тізімге енгізу туралы шешім бір жыл бұрын қабылданған. Одан кейін 2024 жылдың көктемінде Тимур Кулибаевтың өкілдері Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Активтерді қайтару комитетіне үш талап арыз берді, бірақ олардың барлығы қабылданбады. Сол кезде ведомство олигархтың мемлекетке таласып отырған мүлкі туралы ақпаратты жариялаудан бас тартты және бұл ақпараттың мемлекеттік құпияларға жататынын мәлімдеді.

Nege.Aqsha-ның мәліметі бойынша, 2023 жылдың 13 қазанындағы активтерді қайтару жөніндегі комиссияның шешімімен Кулибаев олигархия субъектілерінің құпия тізіміне енгізілді, оның мүлкі мемлекетке қайтарылуы мүмкін.

Сонымен бірге, БАҚ-да Кулибаевтың Қазақстан билігімен қандай да бір сотқа дейінгі келісім жасағаны туралы ақпарат пайда болды: оған сәйкес, ол мемлекеттік қазынаға шамамен миллиард доллар төлейді, соның орнына өзінің «индугенциясын» және активтерін сақтауға мүмкіндік алады.

Бұл ақпаратты кейін мұнай-газ саласының сарапшысы Олжас Байдильдинов түсіндірді. Оның айтуынша, шын мәнінде, Қазақстан мемлекеті бұрынғы президенттің күйеу баласынан екі есе көп, яғни екі миллиард доллар алған. Бірақ бұл ақпарат ресми түрде ешкіммен расталған жоқ.